ایمان و نجات از عذاب (قرآن)نجات و ایمنی از عذاب از آثار و جلوه‌های ایمان به خداوند می‌باشد. ۱ - ایمنی از عذابایمان به خدا، موجب نجات از عذاب می‌شود: «یـایها الذین ءامنوا هل ادلکم علی تجـرة تنجیکم من عذاب الیم• تؤمنون بالله ورسوله...؛ ای کسانی که ایمان آورده‌اید! آیا شما را به تجارتی راهنمائی کنم که شما را از عذاب دردناک رهایی می‌بخشد؟!• به خدا و رسولش ایمان بیاورید ...» ۲ - بشارت نجات از عذاباین آیات مؤمنین را به ایمان به خدا و رسول او و به جهاد در راه خدا دعوت نموده، و آنان را به مغفرت و جنت در آخرت، و نصرت و فتح در دنیا وعده‌ای جمیل می‌دهد، و ایشان را دعوت می‌کند به اینکه نسبت به وعده نصرت خدا و تایید او اعتماد کنند. این دو معنایی که گفتیم غرض نهایی سوره است، و مطالبی که در آیات قبلی بود جنبه زمینه چینی برای این دو معنا را داشت. [تجارتی که شما را از عذاب الیم نجات می‌دهد و مغفرت و جنت و نصرت و فتح در پی دارد، یا ایها الذین آمنوا هل ادلکم علی تجارة تنجیکم من عذاب الیم، استفهام در این آیه جنبه پیشن‌هادی را دارد که در معنای امر است. کلمه: تجارة، (به طوری که راغب گفته) به معنای تصرف در سرمایه به منظور به دست آوردن سود است، و در کلام عرب به غیر از این کلمه هیچ کلمه‌ای نیست که بعد از حرف تا حرف جیم آمده باشد. در این آیه شریفه ایمان و جهاد تجارت به حساب آمده که سرمایه‌اش جان آدمی، و ربح آن نجات از عذاب دردناک است، و آیه شریفه در معنای این آیه است: ان الله اشتری من المؤمنین انفسهم و اموالهم بان لهم الجنة یقاتلون فی سبیل الله فیقتلون و یقتلون... فاستبشروا ببیعکم الذی بایعتم به. خدای عزّوجلّ از مؤمنین جان و مالشان را به این بها خرید که بهشت از آن آنان باشد، و به همین جهت است که در راه خدا کارزار می‌کنند، می‌کشند و کشته می‌شوند... پس بشارتتان باد به این معامله‌ای که کردید. خدای عزّوجلّ با نکره آوردن کلمه تجارة آن را بزرگ داشته. فرمود: شما را به تجارتی راه بنمایم، یعنی به تجارتی مهم و عظیم و جلیل القدر. و در بیان ربح آن هم که همان نجات از عذاب است، بیان نکرد چه عذابی است، و فرمود: عذابی، تا بفهماند آن قدر بزرگ است که در بیان نمی‌گنجد. ۳ - تجارت پرسود با خداهمانگونه که در آغاز سوره گفتیم، یکی از اهداف مهم این سوره، دعوت به ایمان و جهاد است، آیات مورد بحث نیز تاکیدی است به این دو اصل، بامثال لطیفی که انگیزه حرکت الهی را در جان انسان به وجود می‌آورد، انگیزه‌ای که شرط پیروزی اسلام بر تمام ادیان است که در آیات قبل به آن اشاره شده بود. نخست می‌فرماید: ای کسانی که ایمان آورده‌اید! آیا شما را به تجارتی دلالت کنم که از عذاب الیم، نجاتتان می‌دهد؟ (یا ایها الذین آمنوا هل ادلکم علی تجارة تنجیکم من عذاب الیم). با اینکه ایمان و جهاد از واجبات قطعیه‌اند، ولی در اینجا آن را نه به صورت امر، بلکه به صورت پیشنهاد تجارت، مطرح می‌کند، آن هم آمیخته با تعبیراتی که از لطف بی پایان خدا حکایت دارد. بدون شک نجات از عذاب الیم، از مهمترین خواسته‌های هر انسانی است، و لذا این سؤال که آیا می‌خواهید شما را به تجارتی رهنمون شوم که شما را از عذاب الیم رهایی می‌بخشد؟ برای همه، جالب توجه است. ۴ - پانویس۵ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۲، ص۳۳۵، برگرفته از مقاله «نجات از عذاب». |